روستای تاریخی قلات در ۳۶ کیلومتری شمال غربی شیراز واقع شده است. معماری، آبشارها و چشمه روستای قلات گردشگران بسیاری را به سمت خود میکشاند.
قلات منطقهای کوهستانی و سرسبز است که توسط انبوهی از درختان و باغها احاطه شده است. در این روستا کلیسایی قرار دارد که توسط مبلغان مذهبی بین دو جنگ جهانی اول و دوم برای مسیحیان ساکن روستا ساخته شده بود. همچنین حمامی قدیمی قلات از گذشته باقی مانده که کهنسالان این روستا معتقدند سعدی شاعر بزرگ ایرانی در آن استحمام کرده است.
اما آنچه این روستا را خاص و زیبا کرده معماری خانههای پلکانی آن در دامنه کوه است. باید بدانید وقتی به نزدیکی روستا میرسید این خانهها قابل مشاهده نیستند، زیرا زمانی انبوه درختان بلند، آنها را میپوشانند. البته قلات به دو قسمت بافت جدید و قدیم تقسیم میشود که در ساخت خانههای بافت قدیم آن از مصالحی مانند سنگ، خشت، گل، گچ و چوب استفاده شده است. خانههای بافت جدید اما با سنگ، سیمان، آهن و آجر ساخته شدهاند. برای بازدید از خانههای پلکانی روستا از کوچههای پرپیچ و خمی میگذرید که جویبارهای زلالی از میان آنها عبور میکند.
درواقع سرسبزی و آب و هوای خوش روستا، چشمههای آبش که از دل کوه سرازیر میشوند و دره عمیق و جاذبههای تاریخی قلات را به یکی از زیباترین روستاهای شیراز تبدیل کرده است. همچنین رودخانه قره آغاج جلوهای زیبا به روستای قلات بخشیده است. در دامنه کوه سرخ و در حاشیه روستای قلات، سه آبشار زیبای طبیعی هم وجود دارد.
قدمت روستای قلات به بیش از هزار سال قبل برمیگردد. گفته میشود که این روستا تفرجگاه پادشاهان ایران کهن بود. از روی درختان کهن نیز میتوان به قدمت قلات پی برد. همچنین پاچنار یکی از جاذبههای گردشگری روستای قلات است. پاچنار، چهار درخت چنار است که کنار هم قرار گرفتهاند و اهالی روستا در روزهای عاشورا و تاسوعا در کنار آنها آتش روشن میکنند.
مسجد بافت قدیم با قدمتی ۲۵۰ ساله، مسجد تک مناره، امامزاده آقام پینو، بازار قدیمی سنگفرش شده، گورستان قلات با حکاکی و حجاریهای قدیمی و سنگی و آسیابهای آبی از دیگر جاذبههای روستای قلات است. خرابههای قلعه قلات شیراز که با نام قلعه قزل ارسلان نیز مشهور است، در بالای کوه قلات قرار دارد که میتوان از آن بازدید کرد.
چگونه به روستای قلات برویم؟
برای دسترسی به روستای قلات در ابتدا به شهر شیراز بروید و از آنجا وارد جاده شیراز به سپیدان (اردکان) شوید. پس از حدود ۲۵ کیلومتر به تابلوی روستای قلات و زیرگذر آن خواهید رسید. مسیر داخل روستا سنگفرش شده است و شما میتوانید بخشی از روستا را با ماشین خود بروید.