دریاچه شهیون یا دریاچه سد دز به جرأت یکی از جذابترین دریاچه های خوزستان و ایران مخصوصا در اسفند و فروردین ماه است.
بد نیست بدانید این دریاچه زیبا به واسطه احداث سد دز شکل گرفته است و طول این دریاچه به 65 کیلومتر و حجم آب آن که از کوه های زاگرس منشأ می گیرد بالغ بر 3 میلیارد متر مکعب است!
و سد دز که در گوشه ی راست تصویردر تنگه دیده می شود در سال 1341 توسط یک کنسرسیوم ایتالیایی با هزینه 75 میلیون دلار ساخته شد و در زمان خود ششمین سد مرتفع جهان بود و سالانه موجب جمع آوری آب، آبیاری زمین های پایین دست، تولید برق و جلوگیری از سیلاب در منطقه خوزستان می شود....
دریاچه شهیون کجاست؟
دریاچه شهیون که نام دیگر آن دریاچه سد دز است، یکی از زیباترین دریاچه‌های ایران و از جاهای دیدنی دزفول محسوب می‌شود که در شمال غربی دزفول و در در ۲۳ کیلومتری شمال شرق اندیمشک و پشت دو کوه شاداب و تنگوان، کنار روستای پامنار قرار دارد و باعث زیبایی منطقه شهیون شده است. منطقه شهیون با مساحت بالغ بر ۳۰۲ کیلومتر مربع از توابع شهرستان دزفول است که در ۱۵ کیلومتری شمال شهر دزفول واقع شده است.
دریاچه شهیون از جاذبه های گردشگری استان خوزستان به شمار می‌آید و در دهستان شهی که یکی از دهستان‌های بخش سردشت دزفول است، واقع شده است. برای دیدن این مروارید تماشایی باید ابتدا به شهرستان دزفول در شمال خوزستان و در ۱۵۰ کیلومتری اهواز، مرکز این استان بروید. پس از آن می‌توانید از طریق یک راه آسفالته ۷۵ کیلومتری که دزفول را به شهیون متصل میکند و تا آخرین روستا یعنی آبیدسری کشیده شده، به این دهستان بروید.
در ادامه برای رسیدن به این دریاچه باید از جاده شهیون تا رسیدن به جاده انحرافی دریاچه طی مسیر کرد. این جاده تا پای دریاچه به‌صورت آسفالته است و در قسمتی مشخص از کنار دریاچه یک پارکینگ مناسب همراه تعداد زیادی قایق برای گردشگران قرار داده شده است. پس از آن و با یک ساعت پیاده‌روی، می‌توانید به منطقه‌ای بسیار زیبا و سرسبز و پوشیده از درختان نخل برسید. در این مکان چشمه‌ای قرار دارد که از بالای کوه سرازیر شده و در قسمت پایین نیز منظره بسیار زیبای دریاچه دیده می‌شود.
معرفی دریاچه شیهون
دریاچه سد دز طول ۶۵ کیلومتر است که البته مساحت این دریاچه در مواقع پرآبی و کم‌آب اندکی متفاوت بوده و در بیشترین حالت تقریبا ۶ هزار هکتار است. عمق دریاچه نیز تا ۵۰ متر متغیر است. آب دریاچه از ارتفاعات اراک و الیگودرز سرچشمه می‌گیرد و بعد از گذر از کوه‌های زاگرس و دریافت ریز‌آبه‌های بسیار، به این دریاچه وارد می‌شود. این دو رودخانه شامل دو شاخه اصلی به نام سزار و بختیاری است. رود سزار در شمالی‌ترین بخش حوزه جاری است و از سه شاخه ماربره، تیره و سبزه تشکیل شده است. دومین سرشاخه اصلی رودخانه دز، رود بختیاری است که در ۴۰ کیلومتری پیوند سرخاب به رود سزار متصل می‌شود.
منطقه‌ای که دریاچه سد دز قرار دارد، از لحاظ زمین‌شناسی به دو بخش شمالی و جنوبی قسمت می‌شود. بخش جنوبی آن از پایان گلال حیدری در جنوب آغاز شده و تا قلعه شاداب و روستای بیشه‌بزان ادامه دارد. کنگلومرای بختیاری که حاوی قلوه سنگ‌های ریز و درشت با سیمانتاسیون شن و ماسه است، این منطقه را پوشش داده است. وجود دره‌های پرعمق و دیدنی از خصوصیات مهم این منطقه است که مناظری زیبا از آفرینش را آشکار میکند. سازند آغاجاری شمال منطقه را تشکیل میدهد. مارن‌های سرخ رنگ همراه با لایه‌های سیلتی و ماسه سنگ‌های ریزدانه به‌شکل متناوب، جنس این سازند را تشکیل داده است. این منطقه ادامه رشته‌کوه‌های زاگرس است که با نزدیک شدن به مرکز منطقه، تپه ماهورها، صخره‌ها و تخته سنگ‌های ماسه‌ای ایجاد می‌شود. کوهپایه‌ها، دره‌های آبرفتی و چشمه‌هایی که در بیشتر سال پربار هستند، در این منطقه خودنمایی میکند و باعث سرسبزی و زیبایی در بیشتر فصل‌های سال می‌شود. همچنین منطقه شهیون به کوه‌های زاگرس در شمال و جلگه گرم خوزستان در جنوب نزدیک است؛ همین موضوع سبب شده تا گونه آب و هوایی متفاوتی در این منطقه ایجاد شود. وزش باد از جنوب شرق موجب می‌شود تا تابستان‌های گرم و زمستان‌های معتدل به وجود آید و وزش باد از شمال غربی باعث معتدل شدن هوا در تابستان و سرد شدن آن در زمستان می‌شود.
حیات وحش دریاچه شهیون شامل جانوران کوچکی نظیر روباه و خرگوش در کنار پرندگان زیبایی مانند تیهو، کبک و پرندگان دریایی است. پلنگ نیز در بخش‌‌های صعب‌العبور این مناطق مشاهده شده است. در دریاچه نیز ماهی‌هایی چون قزل‌آلا زندگی می‌کنند.
شگفتی‌های دریاچه شهیون
با وجود اینکه دریاچه شیهون در استان گرمسیر خوزستان قرار دارد، ماهی قزل‌آلا که که یک ماهی سرد آبی است، در این دریاچه زندگی میکند و این یکی از شگفتی‌های این دریاچه است. قزل‌آلای رنگین کمان از ماهی‌های غیربومی دریاچه سد دز محسوب می‌شود. با توجه به اینکه این نوع قزل‌آلا (در مقایسه با انواع دیگر این ماهی) تحمل بیشتری نسبت به دمای محیط دارد، در این دریاچه چند سال قبل رهاسازی شده و اکنون توانسته خود را با شرایط محیطی آن سازگار کند.
از عجایب دیگر دریاچه شهیون، داشتن دماهای مختلف است. دریاچه سد دز بسیار بزرگ بوده و نقاط گوناگون آن دارای دماهای متفاوت است؛ زیرا در بعضی نقاط جریان‌های خنک فصلی از ارتفاعات منطقه وارد می‌شود یا چشمه‌های زیرزمینی از بستر دریاچه می‌جوشد. این عوامل باعث کاهش دمای قابل‌توجه آب نسبت به محیط اطراف شده است. همین امر موجب شده تا محیط مساعدی به‌عنوان زیستگاه ماهی قزل‌آلا مهیا شود.
بهترین فصل سفر به دریاچه شهیون
از آنجایی که خوزستان استانی گرم است، بهترین زمان سفر به دریاچه شهیون انتهای زمستان و اوایل بهار است تا در کنار تفریح و گشت‌وگذار در کنار این دریاچه زیبا از هوای مطبوع و خنک منطقه نیز لذت ببرید.