خمین شهری تاریخی با جاذبه‌های گردشگری و طبیعی بی‌شمار است که سالانه گردشگران زیادی را به خود جذب میکند. این شهر از توابع استان مرکزی است و از آن‌جایی‌که در شاهراه ارتباطی ایران قرار گرفته، دسترسی آسانی دارد.
درباره خمین
شهرستان خمین، از توابع استان مرکزی و در جنوبی‌ترین بخش این استان قرار گرفته است. این شهرستان مساحتی برابر با 2400 کیلومتر مربع دارد و متوسط ارتفاع آن از سطح دریا حدود 1800متر مربع است. در همسایگی آن شهرهای شازند، اراک، محلات، گلپایگان، الیگودرز و ازنا واقع شده است. خمین با تهران ۳۲۰ کیلومتر، تا اراک 72 کیلومتر و تا اصفهان 211 کیلومتر فاصله دارد.
تاریخچه خمین
سابقه شهر خمین به هزاران سال پیش برمیگردد زمانی که این شهر تاریخی، جزئی از سرزمین عراق عجم به‌شمار می‌آمد و مکانی برای زندگی اقوام مختلف نظیر مادها، اولین آریایی‌های تاریخ و بعد از آن پارت‌های مهاجر بوده است. مردمان خمین بیشتر با زبان فارسی و گویش محلی صحبت می‌کنند.
نام خمین، مخفف واژه خومیهن است که این واژه خود ترکیبی از دو کلمه خو، به‌معنای خوب و میهن به‌معنای سرزمین است.
البته طی سال‌های گذشته این شهر نام‌های مختلفی را به‌خود گرفته است. در متون جغرافیایی از آن با نام‌هایی چون مدیا، کوهستان، جبال، جبل، قهستان، قوهستان و عراق عجم یاد شده و در منابع دیگر هم به‌صورت خمهین، حمهین، خهبین، خماهین و کَمَره آمده است.
آداب و رسوم مردم خمین
خمین، شهری با آداب و رسوم قدیمی است و فرهنگ و گویش خود را تاکنون حفظ کرده است، آداب و رسوم این شهر به زمان‌های پیش از اسلام برمیگردد. آداب رسوم این شهر عبارتند از:
- مراسم ازدواج: در مراسمی خاص و متفاوت با نام گوشه، پدر عروس هنگام بردن دخترش، مقداری تخم‌مرغ و نان به کمر وی مى‌بندد و بعد از صرف شام عروسی هم مراسم پول‌ریزان برای کمک به داماد برگزار خواهد شد.
- کوسه گردی: کارناوال شادی کوسه گردی یا کوسه ناقالی در روز چهل‌و‌یکم فصل زمستان اجرا می‌شود. در این روز شخصى به‌نام کوسه بیرون آمده، مدام خود را باد می‌زند، شکلک درمی‌آورد و فریاد «گرم است»، از خود سر میدهد. در این میان، مردم هم به او گلوله‌های برف پرتاپ می‌کنند.
- آیین‌های نوروزی: در شب چهارشنبه سوری و ظهر عید مراسم پختن آشی به نام جودوغ برگزار می‌شود.
- مراسم ماه محرم: در ماه محرم مراسم باشکوهی مانند دسته‌گردانى، نخل‌گردانى و شبیه‌خوانى اجرا مى‌شود.
- ماه رمضان: در این شهر برای آمدن ماه رمضان، خانه تکانی می‌کنند و خود را برای فرا رسیدن بهار قرآن آماده خواهند کرد. در روز 27 رمضان هم به‌مناسبت کشته شدن ابن‌ملجم مرادی از روی آتش می‌پرند.
معرفی روستاهای خمین
این شهرستان به دو بخش مرکزی و کمره تقسیم‌بندی می‌شود و از هفت دهستان تشکیل شده است. دهستان‌های بخش مرکزی این شهرستان، شامل دهستان آشناخور، دهستان حمزه‌لو، دهستان رستاق، دهستان صالحان، دهستان گله‌زن هستند. بخش کمره شهرستان خمین هم از دهستان چهارچشمه و دهستان خرم دشت تشکیل شده است. این شهرستان دارای دو نقطه شهری خمین (بخش مرکزی) و قورچی باشی (بخش کمره) است.
از روستاهای این شهرستان میتوان به روستای رباط علیا، رباط سفلی، آشمسیان، طنگران، چهار طاق، آشناخور، چهار چشمه، کفسان، خلیل‌آباد، سکانه، اسفنجه، قره کهریز، ککه، فرفهان، لکان، میوران، دانیان، جعفرآباد، رباط مراد، اشوقه، ریحان، گوشه محمد مالک، گلدشت (شهابیه)، فرنق، دربند، ورآباد، میشیجان، اسدآباد، خوگان، خراوند، دهنو، پشتکوه، فرج آباد، امیریه (زرشک)، حشمتیه، حاجی‌آباد، خان آباد، نیشهر، بهدشت، لیلیان، آشمسیان، یمن، خارونصرآباد و غیره اشاره کرد.
اقتصاد خمین
اقتصاد این شهرستان به‌واسطه قرار گرفتن در دامنه رشته کوه‌های زاگرس، بیشتر بر پایه کشاورزی و دامپروری است. از محصولات آن میتوان به مواردی نظیر لوبیا، عسل، انگور، سیب‌زمینی و پیاز، لبنیات، خشکبار و زعفران اشاره کرد. البته در سال‌های اخیر میزان بارندگی در خمین به‌طور چشمگیری کاهش یافته است. بنابراین شرایط آب‌و‌هوایی و اقلیم حاکم بر منطقه، باعث شده تا بیشترین محصولات کشاورزی به کاشت گل‌های زینتی شاخه بریده و لوبیا تعلق گیرد.
آب‌و‌هوای خمین
آب‌و‌هوای خمین به دلیل موقعیت جغرافیایی‌اش، به دو بخش معتدل کوهستانی در شمال غربی استان و نیمه بیابانی در مرکز و جنوب آن تقسیم‌بندی می‌شود. دمای هوا در گرم‌ترین ماه سال تا 38 درجه سانتی‌گراد و در کم‌ترین حالت به 8- درجه سانتی‌گراد می‌رسد.
این شهر دارای زمستان‌هایی سرد و تابستان‌هایی معتدل و نسبتا گرم است. میزان متوسط بارندگی سالیانه در آن بین 300 تا 400 میلی‌متر است که البته این میزان بارندگی در سال‌های اخیر کاهش یافته.
بهترین زمان سفر به خمین
خمین تابستان‌هایی گرم و سوزان و زمستان‌هایی سرد و خشک دارد. به‌همین دلیل بهترین زمان سفر به این شهر، در بهار یا اواخر تابستان است. چرا که در این فصل هوا مطبوع‌تر شده و طبیعت خمین جلوه زیبایی به خود می‌گیرد. گردشگران می‌توانند با سفر به این استان از طبیعت بکر آن لذت ببرند.
آشنایی با جاهای دیدنی خمین
خمین شهری است سرشار از آثار باستانی، اماکن مذهبی و جاذبه‌های طبیعی، که نظر هر بیننده‌ای را به‌خود جذب میکند و باعث می‌شود سالانه گردشگران زیادی به‌خصوص در ایام نوروز به این سمت حرکت کنند. در ادامه با ما همراه باشید تا شما عزیزان را با جاذبه‌های طبیعی و گردشگری این شهر آشنا کنیم.
مجموعه تاریخی بیت خمینی
خانه پدری خمینی به مساحت 2500 متر مربع از جاذبه‌های دیدنی شهر خمین به‌شمار می‌آید. قدمت این خانه تاریخی به 175 سال پیش برمیگردد. این عمارت وسیع دارای ۵ خانه بزرگ و یک خانه کوچک است و چندین حیاط با حوض‌هایی به شکل دایره و قلب دارد. این عمارت در مرکز شهر و در کنار رودخانه قرار گرفته است.
سنگ نگاره‌های تیمره
تیمره نام منطقه‌ای صخره‌ای با قدمتی چندین هزار ساله در شهرستان خمین است. این منطقه شما را به دل تاریخ می‌برد تا نقاشی‌های روی سنگ انسان‌هایی که ۴۰هزار سال پیش از ما زندگی کرده‌اند را مشاهده کنید. تعداد این نقاشی‌ها به 21 هزار اثر می‌رسد و بازگوکننده احساسات و آرزوهای مردم آن زمان است.
تیمچه بازار خمین
تیمچه بازار هشت ضلعی زیبای خمین، یادگاری از دوران قاجاریه است. البته بنای اولیه بازار در زمان ساسانیان بنا شده است. در حال حاضر این بنای تاریخی در تملک شخصی است و برای بازدید از آن و گرفتن عکس یادگاری باید از مالک آن اجازه بگیرید.
روستای چهار طاق
شمار زیادی از آثار باستانی و تاریخی در روستای چهار طاق شهرستان خمین جمع شده است، زیرا قدمت این روستا به دوران قبل از اسلام برمیگردد و دیدن آن برای گردشگران علاقه‌مند به اماکن تاریخی، خالی از لطف نیست.
یکی از جاذبه‌های گردشگری این روستا، قلعه گبری است. این قلعه متشکل از چهار قلعه بر سر چهار تپه در اطراف روستا است که بخش عظیمی از آن در زمان جنگ بین مسلمانان و زرتشتیان تخریب شده است. از دیگر آثار تاریخی روستای چهار طاق، کلیسای ارامنه با قدمتی۲۵۰ ساله و قبرستان ارامنه است.
عمارت امیر مفخم بختیاری
بازدید از عمارت امیر مفخم بختیاری در روستای شهابیه شهرستان خمین، شما را به دوران قاجار می‌برد. این عمارت باشکوه که با نام عمارت باغ خسروانی هم شناخته می‌شود، دارای اتاق‌های تو‌در‌تو با معماری متفاوت و جذاب است. این اثر در تاریخ ۲۰ اسفند ۱۳۸۵ به ثبت آثار ملی رسیده است.
ارگ میشیجان
اگر می‌خواهید از مکانی تاریخی بسیار زیبا و منحصر‌به‌فرد دیدن کنید، پیشنهاد ما بازدید از ارگ تاریخی میشیجان است. قدمت این مکان تاریخی به دوره قاجاریه برمیگردد و در ساخت آن از خشت، گل و آجر استفاده شده است. این بنا توسط فردی به نام امیر حشمت خان از مالکان روستاهای اطراف میشیجان ساخته شده و در روستای میشیجان و در ۵ کیلومتری خمین به سمت تهران قرار گرفته است.
بعد از مرمت و بازسازی ارگ میشیجان، موزه گالری، موزه مردم شناسی، فضای رستوران سنتی، غرفه های صنایع دستی و عکاسی و مجتمع اقامتی هم برای رفاه حال گردشگران عزیز به این مجموعه، اضافه شده است.
دستکند رباط آغاج
دستکند به شهر زیر‌زمینی گفته می‌شود که توسط بشر در دل زمین یا کوه ایجاد شده است. مردم در روزگاران قدیم برای فرار از ناملایمات روزگار به این مکان پناه می‌بردند. این دستکندهای تاریخی در روستای رباط آغاج از دهستان حمزه‌لو واقع شده و در آن سفالینه‌هایی با قدمت قرن 6 یا 7 هجری، ظروف مختلف لعابی لاجوردی و فیروزه‌ای و اشیای دیگر پیدا شده است.
کبوترخانه خمین
کبوترخانه، مکانی از خشت و گل با ساختاری مشبک است. طراحی این بنا به‌منظور پرورش کبوتران بوده تا به‌راحتی و بدون مزاحمت تخم‌گذاری کنند و به آب و دانه دسترسی داشته باشند. در خمین مانند دیگر نقاط کشور کبوترخانه‌های متعدد با عنوان‌های امیرآباد، رباط مراد، طنجران، فشارود، ییوجان و رازان وجود دارد.
دشت خمین
دشت خمین مکانی زیبا، با طبیعتی بکر و چشم‌نواز است. این دشت در اوایل فصل بهار، مملو از گل‌های شقایق می‌شود و زیبایی حیرت‌آوری پدید می‌آورد. حدود ۶۵ درصد مساحت شهر خمین به این دشت تعلق دارد و محل استقرار بسیاری از روستاهای این شهر است.
غار کوه گره
غار کوه گره یکی از عمیق‌ترین چاه‌غارهای طبیعی ایران است که در مسیر جاده خمین به شازند و در ضلع جنوب شرقی روستای خان آباد از توابع شهرستان خمین قرار گرفته است. پوشش گیاهی چشم‌نواز و وجود چشمه‌های آب فصلی از دیگر جاذبه‌های گردشگری این غار محسوب می‌شود.
برای بازدید از این مکان، به‌دلیل موانع موجود در مسیر و صعب العبور بودن آن، باید تجهیزات کامل غار‌نوردی به‌همراه داشته باشید و با توجه به ارتفاع کم دهانه غار، باید با حالت کاملا خمیده وارد شوید.
کوه بوجه
کوه بوجه یا بوجه سلطان، یکی از مناطق گردشگری جنوب شهر خمین است. این کوه کوچک ظاهری شبیه به زنگوله دارد و در وسط دشت خمین واقع شده است. با سفر به این کوه، به‌خصوص در فصل بهار، می‌توانید دشتی از لاله‌های واژگون را تماشا کنید. علاوه بر آن می‌توانید گیاهان جذاب و کمیابی نظیر گل حسرت، لاله‌های کوچک قهوه‌ای، گل خواجه باشی و کلاغک را هم نظاره‌گر باشید.
این کوه که به‌عنوان نماد فرهنگی این شهرستان شناخته شده، مکانی مناسب برای تماشای طلوع و غروب خورشید هم به‌شمار می‌آید.
قلعه سالار محتشم
قلعه سالار محتشم، عمارتی تاریخی در دل یک باغ زیبا است. در گذشته میرزا کوچک‌خان جنگلی برای کمک گرفتن و نیز حمله اشرار به خمین و دفاع در برابر آن‌ها به این قلعه آمده بود و هم اکنون این قلعه سالار، تبدیل به موزه مردم شناسی شده است. با سرزدن به این بنای تاریخی، در کنار تماشای خانه‌ای باشکوه و زیبا، می‌توانید با فرهنگ و نوع معیشت مردم خمین هم آشنا شوید.
یخچال نیمور
یخچال نیمور در محور جاده خمین، دلیجان و محلات واقع شده است. در گذشته از این مکان کاه‌گلی مخروطی شکل، به‌عنوان یخچال استفاده می‌شد و به ماندگاری بیشتر یخ کمک می‌کرد. البته امروزه این یخچال تاریخی کاربرد سابقش را نداشته، ولی مشاهده معماری این بنای تاریخی، خالی از لطف نیست.
مسجد جامع خمین
مسجد جامع خمین با قدمتی مربوط به دوره قاجار، از جمله ابنیه مذهبی و تاریخی و جاذبه های گردشگری خمین است که در حومه شهر و در همسایگی بازار واقع شده است. این اثر به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. جالب است بدانید معماری این بنا به دو بخش جدید و قدیم تقسیم شده و ساختمان آن گونه‌ای است که نمازگزاران در آن سردی زمستان و گرمی تابستان را احساس نکنند.
امامزاده اسماعیل
امامزاده اسماعیل با قدمتی مربوط به دوران صفویه از دیگر مکان‌های گردشگری شهرستان خمین به‌شمار می‌آید. این مکان متبرکه در فاصله شش کیلومتری جاده خمین به محلات در روستایی به‌نام یوجان واقع شده است. بنای امامزاده به صورت چهار ضلعی است و در کف گنبدخانه هم یک صندوق بسیار نفیس و زیبا وجود دارد که بر‌روی آن کتیبه‌ای با نقش‌های هندسی مشاهده می‌شود.
بقعه امامزاده ابوطالب(ع)
حرم مطهر امامزاده ابوطالب(ع) ملقب به شاهزاده ابوطالب(ع) واقع در مرکز شهر خمین از مکان‌های مذهبی این شهر است. این بقعه دارای بنایى قدیمى به مساحت 6000 مترمربع و به‌جا مانده از دوران صفویان است. ساختمان آن هم شامل گنبد، حرم، ضریح و یک صحن بزرگ است که در اطراف آن حجرههایى برای آرامگاه خانوادگى سرشناسان شهر خمین ساخته شده است.
صبحی زیبا و با صفا و یک صبحانه خوشمزه در خمین (استان مرکزی)
مردم شهر خمین و روستاهای اطرافش عاشق این صبحانه‌اند، چون با نون محلی خودشون که اسمش گرده هست تهیه میشه، جاتون خالی مهمون اهالی خونگرم روستای گوشه محمد مالک در مجاورت شهر خمین بودیم و این صبحانه قسمت ما هم شد.نانوایی ها نانی کوچکتر و کمی ضخیم تر از تافتون می پزند که به آن گرده می گن و مخصوص همین صبحانه است بعد هم که همراه با رویه شیری که از شب قبل در هوای آزاد گذاشته اند میشه یه صبحانه درجه یک که معمولا همراه با عسل محلی و یا شیره انگور می خورند، حتما باید امتحان کنید.