مسئله سفر برای یزد به عنوان شهری گردشگر پذیر بسیار حساس و مهم است، ستاد خدمات سفر با تاخیر اما با حضور مدیران استان شکل گرفت، اما چه تدابیری شد؟
به گزارش پایگاه خبری کیش نگار نیوز به نقل از فارس در یزد، همین سه سال پیش بود که پس از تشکیل ستاد خدمات سفر جمعیت عظیمی از گردشگران همزمان با نوروز سال ۹۸ و بروز حادثه سیل وارد یزد شدند.
این در حالی بود که این سه تا از زمان شهریورماه سال ۹۷ فعالیت خود را آغاز کرده و انسجام و هماهنگی دستگاه‌های لازم در آن به اتفاق افتاده بود با این وجود پیش بینی نشدن یک سری از عوامل مانند بروز سیل و هجوم گردشگران به سوی یزد، منجر به کمبود فضاهای اقامتی در استان شد به طوریکه بسیاری از گردشگران با کمبود فضای قامتی روبرو شدند و در این شرایط تمام زیرساخت‌های استان مانند مساجد، حسینیه‌ها، سالن های ورزشی، خانه‌های مردم و سایر موارد به عنوان زیرساخت اقامتی مورد استفاده قرار گرفتند.
اقامت خود مسئله‌ای مهم بود که در کنار آن، حمل و نقل نیز با چالش‌هایی همراه بود، به طور مثال مبادی ورودی استان راه آهن خطوط هوایی و سایر راه‌های هم حمل و نقل با حجم زیادی از گردشگران روبرو شدند و عوامل پیش‌بینی نشده‌ای در این باره منجر به بروز چالش‌هایی در حوزه مدیریت خدمات سفر استانی شد با این وجود اهتمام بسیار زیادی به کار گرفته شد تا توانستند این حجم از گردشگر را که معادل حدود یک میلیون و ۲۰۰ و از سوی برخی دیگر تا حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار گردشگر اعلام شده بود، را مدیریت کنند.
با وجود پیش‌بینی‌هایی که برای حضور بی‌سابقه گردشگران خسته از قرنطینه و انزوای کرونایی پیش‌بینی می‌شود، با این حال ستاد خدمات سفر با تاخیری چند ماهه فعالیت خود را در گیر و دار جابجایی‌های دولت آغاز کرده است با مسئله بزرگی به نام کرونا! .
مسئله‌ای که به چالش‌های خدمات سفر یزد دامن زده، کروناست. اما چه تدابیری برای سفر در ایام کرونایی اندیشیده شده است؟
دقیقا ۱۱ دی سال پیش بود که یزد در مراسمی با حضور مسئولان کشوری و استانی به عنوان پایلوت مقصد ایمن گردشگری کشور معرفی و بر اهتمام جدی درخصوص احیای صنعت متضرر گردشگری از ناحیه‌ی کرونا تاکید شد و بعدا وزیر گردشگری وقت نیز از یزد رسما به عنوان مقصد ایمن گردشگری ایران نام برد.
در آن نشست، سیدمصطفی فاطمی، مدیرکل سابق میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یزد نیز با بیان اینکه اقدامات بسیار خوبی در خصوص گردشگری انجام شده به ظرفیت شهرداری یزد در حوزه گردشگری اشاره کرد و گفته بود: شهرداری یزد با اقدامات موثر و کم نظیری در صنعت گردشگری باعث پیشبرد قراردادها و همکارهای‌های مشترک با میراث فرهنگی شده است.
اما شهرداری در جلسه ستاد خدمات سفر ۱۴۰۱، حضور داشت؟ شهرداری‌ها برای نوروز چه تدابیری اندیشیده‌اند؟، اصلا شهرداری‌ها در سفرهای نوروز چه نقشی دارند؟
شهرستان بافق به عنوان مقصد گردشگر پذیر ایران با بیشترین تعداد گردشگر ورودی به عنوان پرگردشگرترین شهر ایران در نوروز ۱۳۹۸ معرفی شد این مسئله نشان داد شهرداری‌ها خصوصاً در شهرستانها نقش بسزایی در مدیریت سفر و خدمات سفر دارند و بازوان قدرتمند شهری هستند، با این حال وجود شهرداری‌ها در اولین نشست ستاد خدمات سفر سال ۱۴۰۱ خالی بود، هرچند این جلسه آغازین نشست ستاد خدمات سفر استان و به منزله بررسی و تشکیل کارگروه های سفر برگزار شد، اما در این جلسه چه گذشت؟
سیدعلیرضا سالار حسینی در ستاد خدمات سفر استان یزد با اشاره به کاهش رشد گردشگران به علت شیوع کرونا، به واکسیناسیون عمومی و دریافت مجوزهای مربوط به رویدادها اشاره کرد و گفت: ۲۲ کمیته گردشگری فعال شده‌اند و علاوه بر آن بیش از ۶۰۰ زیرساخت مربوط به واحدهای گردشگری آمادگی دارند تا پذیرای گردشگران با رعایت ضوابط بهداشتی باشند.
وی علاوه بر آن به آمادگی مجموعا ۵۳۵ راهنمای گردشگری استان نیز اشاره کرد وگفت: فعال کردن گونه‌های مختلف و تخصصی کردن گردشگری و تبدیل شدن به مرکز رویدادها و جشنواره‌ها نیز جزو برنامه‌های مربوط به این ستاد است.
سرپرست اداره کل میراث فرهنگی یزد به میزبانی خوب یزدی‌ها در سال ۹۸ به رغم ورود بسیار زیاد گردشگران اشاره کرد و گفت: باید اهتمام لازم را برای میزبانی از گردشگران به کار بگیریم علاوه بر آن لازم است آمادگی خود را برای پذیرش گردشگران با رعایت ضوابط بهداشتی و حفظ فاصله گذاری کسب کنیم.
میزبانی خوب یزد براساس شاخص‌ها در نوروز ۹۸ گویای آن است که امروز نیز انتظار میزبانی مطلوب از یزد بالاست به طوریکه کاظم خلدی نسب مشاور معاون گردشگری وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در این نشست تخصصی خطاب به مدیران یزدی اظهار کرد: ایجاد محور ۱۵ کیلومتری گردشگری و ایجاد گردشگری در دسترس جزو شعارهای سازمان جهانی گردشگری و اقشار مختلف خصوصا دربردارنده افراد کمتر برخوردار جامعه است که باید در این باره بازهم یزد پیشتاز باشد.
وی با بیان اینکه وزارت میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی رویکردی را برای مدیریت دوره کرونا و پساکرونا مورد نظر داشته است، گفت: ارائه خدمات سفر در نوروز ۹۸ در کل کشور خصوصاً استان یزد ستودنی بود اما امسال با پدیده کرونا روبرو هستیم و این مسئله مدیریت سفر را حساس تر میکند با این وجود باید در نظر داشته باشیم که خسارت شدیدی به گردشگری کشور در این مدت دوسال و چند ماهه وارد شده است به طوری که این خسارت بیش از ۶۹۰۰ میلیارد تومان ارزیابی شده است.
اما یکی از سوالاتی که شاید به نظر برسد این است که چرا گردشگری در این مدت با چنین خسارت بسیار زیادی روبرو شد؟
یکی از اتفاقاتی که همزمان با شروع کرونا روی داد تعطیلی خودرویش واحدها و زیرساخت های اقامتی مجاز گردشگری خصوصاً هتل ها بود علاوه بر آن ناهماهنگی در مدیریت سفرها منجر شد تا با وجود اینکه شهر یزد به عنوان مقصد ایمیل گردشگری کشور شناخته شده نتواند رسماً میزبان گردشگران داخلی و خارجی باشد.
علاوه بر ناهماهنگی در مدیریت کرونا در داخل کشور و بعضاً عدم اجرای مصوبات قانونی ستاد کرونا باعث شد تا واحدهای گردشگری با خسارت هایی بیش از پیش رو به رو شوند در کنار همه این مسائل، بسته شدن مرزهای کشور به روی گردشگران خارجی و نداشتن مدلی در مدیریت سفر برای گردشگران داخلی و خارجی به تمام مشکلات صنعت گردشگری دامن زد به طوری که این خسارت‌ها باز هم افزایش یافت.البته اولویت در مدیریت سفرها حفظ جان و سلامت مردم بود به طوری که به گفته خلدی نسب، ایمنی جان مردم در اولویت قرار گرفت اما در سه دوره پیاپی برنامه ریزی کردیم که تاب آوری داشته باشیم.
وی افزود: تلاش کردیم رونق و بازگشت به شرایط عادی را فراهم کنیم و تبیین کنیم که سفر عامل شیوع کرونا نیست و آنچه منجر به شیوع کروناست عدم رعایت مردم بوده است.
وی با بیان اینکه بازگشایی تدریجی زیرساخت‌های گردشگری و میراثی و سپس واکسیناسیون را داشتیم، گفت: هرچند دولت سیزدهم اهتمام بسیار زیادی را برای مدیریت خدمات سفر در نوروز امسال پیش‌بینی کرده است اما آنچه که علاوه بر خیلی گردشگر پیش‌بینی می‌شود مربوط به پیش بینی سازمان جهانی گردشگری که رونق گردشگری را مربوط به سال ۲۰۲۳ می‌داند.
سالار حسینی با اشاره به اینکه برنامه‌ریزی بلند مدتی نیز انجام دادیم، گفت: تشدید قوانین ما سفرهای داخلی را رونق میدهد طولانی و کوتاه مدت گردشگری نمایشگاه ها را رونق دادیم و اکنون به دلیل واکسیناسیون در اولین سالی هستیم که این روند ادامه دارد، از طرفی اقدام مثبتی را با ستاد کرونا انجام دادیم و امنیت روانی را فراهم کردیم.
وی در این دوران به حمایت‌های دولت در قالب تسهیلات و اما حال شرایط پرداخت اقساط و قبوض اشاره کرد و گفت با این وجود کسب و کار های گردشگری با آسیب بسیار زیادی همراه بودند.
سرپرست میراث فرهنگی یزد با تاکید بر اینکه سال ۱۴۰۱ با پیش‌بینی واکسیناسیون ۷۰ درصدی مردم نیازمند مدیریتی جدی برای سفر است، تصریح کرد: مدیران، تقاضا داریم که مردم را از دایر کردن چادر در پارک‌ها و پیاده روها بازدارند تا بتوانیم کنترل ایمنی و شرایط ملاحظات روانی و فرهنگی و… در مراکز رسمی داشته باشیم.
وی خاطرنشان کرد: کمپینی برای نوروز تشکیل شود و با روسای دستگاه ها اطلاع رسانی شود تا مردم از انسجام وضعیت آگاه شوند.
اما چند مسئله امسال کرونا شرایط را بسیار دشوار تر و پیچیده تر کرده است چرا که این بار ضوابط و قوانین ای برای مدیریت سلامت مردم لازم است، در کنار این مشکلات، اقتصاد بیمار و دچار مشکل کشور می‌طلبد که مردم برای مدیریت اقتصادی، ایمنی را جدی بگیرند.
همه ظرفیت‌های اقامتی حاضر باشند
اما رئیس ارشد این نشست در پاسخ به مباحث مطرح شده مدیران استان چه گفت؟
اینگونه آغاز کرد که؛ بیشتر مسافران قبل از سفر محل اسکان را مشخص می‌کنند و افرادی که از قبل مکانی برای اقامت در نظر نگرفته اند غالبا هدفشان اسکان نیست، پس باید زیرساخت های اقامتی که احتمال می‌رود چنین گروه هایی از آنها استفاده کنند احیا و سازماندهی شود.
محمد جواد ابوالحسینی در ادامه سخنانش تصریح کرد: اقامتگاه های موقت را باید ساماندهی کنیم و اگر کرونا را داشته باشیم باید با تطبیق شرایط کرونا، سایر ظرفیت‌های مسقف را در نظر بگیریم.
وی افزود: مدارسی که ظرفیت دارند هم باید آماده باشند تا اگر دستورالعمل‌های مربوط ابلاغ شد بتوانند خود را با شرایط کرونا تطبیق دهند هرچند همه موارد مشروط به وضعیت استان و دستورالعمل‌های مربوطه است.
این مسئول با بیان اینکه باید کمیته های تخصصی سفر آمادگی لازم است آن را برای نوروز کسب کنند به طور مصداق در خصوص وضعیت حمل و نقل خاطرنشان کرد: وضعیت راه آهن بد است، از طرفی وضعیت پارک راه آهن هم اصلا خوب نیست و احتمالا به علت شرایط کرونا این زیرساخت‌ها چنین وضعیتی دارند پس باید برنامه ریزی وسیع، دقیق و عملیاتی داشته باشیم.
وی با بیان اینکه بعضی از کمیته‌ها مثل اسکان و حمل و نقلرباید جدا به مباحث رسیدگی کنند، گفت: در دی ماه جلسه‌ای استانی خواهیم داشت و اما باید دستگاه‌های مرتبط در این جلسات شرکت کنند.
معاون استاندار یزد با تاکید بر اینکه نیمه بهمن ماه باید سایر کمیته ها در جلسه استانی مسائل لاینحل را هم حل کنند، گفت: نهایتا در نیمه اسفند باید آمادگی کامل برای پذیرش مسافران را داشته باشیم و البته در خود ایام نوروز هم، متناسب با زمان مربوطه این ستاد تشکیل خواهد شد.
وی با بیان سخنی که کاملا مشابه یکی از دستورات مهران فاطمی استاندار یزد در اولین روزهای کاری خود خطاب به مدیران استان در خصوص حضور مدیران تصمیم گیر استان در جلسات بود، تاکید کرد: نماینده اداره کل ورزش و جوانان استان را نمی‌بینم!، ازین به بعد در این ستاد مهم، رئیس مستقیم دستگاه‌ها حاضر باشد و معاون و کارشناسان هم می‌توانند در کنار مسئولان برای تامین خوراک فکری حاضر شوند.
تبلیغات و بازاریابی یزد خوب نیست
یکی از مباحثی که مورد توجه معاون عمرانی استاندار قرار گرفت مسئله تبلیغات و بازاریابی بود یکی از حلقه‌های مفقوده حوزه گردشگری که کمتر با وجود اهمیت آن و آن توجه می شود مسئله ای که علی اصغر مونسان وزیر سابق گردشگری بارها و بارها به آن اشاره کرد این در حالی بود که همواره هزینه مربوط به این حوزه بسیار ناچیز در نظر گرفته می‌شود به طوری که این هزینه در اعتبارات استانی یزد حدود پنج میلیون تومان از کل اعتبارات حوزه گردشگری در نظر گرفته شده که به نظر می رسید در سال اخیر این رقم به ۳۰ هم رسیده باشد.
معاون عمرانی استاندار یزد در این‌باره با تاکید بر اینکه تبلیغات ما وضعیت خوبی ندارد و اصولی نیست خطاب به مدیران استان خصوصاً متولیان حوزه‌های گردشگری و میراث فرهنگی تصریح کرد: میراث فرهنگی و سایر دستگاه‌ها به طور ویژه بر روی این مسئله کار کنند از طرفی برای برنامه سازی‌ها اقدام شود و زیرساخت‌هایی مانند بومگردی ها دعوت کننده گردشگران باشند تا طول سفر برای گردشگران افزایش یابد.
وی با تاکید بر اینکه ابزارهای تبلیغات و بازاریابی بهترین شیوه مورد استفاده قرار گیرد گفت: نباید از کمترین امکانات خصوصاً از ظرفیت موسیقی غافل شویم هرچند از موسیقی بومی ندارد اما باید موسیقی اصیل ایرانی و ملی و مجاز به عنوان ابزاری کمک کننده در تبلیغات و بازاریابی گردشگری مورد استفاده قرار گیرد.
البته نباید از این مسئله غافل شد که یزد به عنوان مقصد ایمنی گردشگری، تمام اقامتگاه‌های مجاز خود را به سامانه جانا و ماسک متصل کرده است.
اما یک سوال؟ حالا که این مسئله کم کم جای خود را پیدا کرده سهم خوبی از اعتبارات خواهد گرفت؟ حالا تمام ظرفیت‌ها به کمکش خواهند آمد یا فقط مهم خواهد بود؟
چند نکته!
البته نباید از چند مسئله که به عنوان چالش های گردشگری وجود دارند امروزه کمبود نیرو در بسیاری از زیرساخت‌های گردشگری خصوصاً هتل ها و اقامتگاه های مجاز دیده می‌شود هرچند این زیرساخت‌ها تمام تلاش خود را برای حفظ نیروهای آموزش دیده خود به کار گرفته‌اند اما نمی‌توان این مسئله را انکار کرد.
علاوه بر مسئله کمبود نیرو چالش هایی مانند مدیریت انرژی پیش بینی بحران هایی همچون سیل که در روزهای اخیر در استان‌های غربی و مجاور ما نیز دیده می شود، غافل شد.
مسئله دیگری که امروزه کمتر به آن توجه می‌شود مربوط به بافت تاریخی بحران فرو ریختن بافت کشش نداشتن جمعیت در آن مسئله‌ای که ساشا ریاحی مقدم کارشناس حوزه میراث فرهنگی و معاون سابق میراث فرهنگی استان یزد بارها به آن اشاره کرده و گفته بود که اگر جمعیت در بافت تاریخی مدیریت نشود هر لحظه امکان فروریختن بافت نیز وجود دارد فاضلاب‌های این بافت هم که تاکنون به آنها توجه و اعتنایی از سوی دستگاه‌های متولی نشده بحران دیگری هستند که نباید در نوروز امسال با آنها بی توجهی شود.