در دوره ی تیموریان میدان نقش جهان در اندازه ای کوچکتر ساخته شد. این میدان در دوره ی شاه عباس اول توسعه و گسترش یافته و به شکل کنونی خود در آمد. اغلب بناهای اطراف این میدان نیز در همین دوره ساخته شد. بعد از منتقل شدن پایتخت کشور از اصفهان به شیراز ، اهمیت میدان نقش جهان روز به روز کمتر شد.
میدان و بناهای پیرامونش بیشتر در دوره قاجار تخریب شد اما با روی کار آمدن دولت پهلوی تمامی بناهای پیرامون میدان به صورت کامل تعمیر و بازسازی شدند. تا امروز کار بازسازی و تعمیر این بناها بصورت مداوم انجام میشود. محل بنای میدان نقش جهان در جایی بود که قبل از آن باغ وسیعی به اسم نقش جهان در آنجا قرار داشت.عرض این میدان 165متر ، طول آن بیش از 500 متر و مساحت آن حدودا 85 هزار متر مربع می باشد.
رژه قشون ،بازی چوگان ، برگزاری آئین ها و جشن ها و نمایشهای مختلف در دوره شاه عباس اول و جانشینان او در این محل بر گزار می شد.یادگار از آن دوران دو دروازه سنگی چوگان است که در این میدان بر جای مانده است.دورتا دور این میدان ابنیه ای باشکوه مثل کاخ عالی قاپو ، سر در قیصریه،مسجد شیخ لطف الله و مسجد جامع عباسی بنا شده که هر کدام از آنها از معماریهای فاخر و با شکوه دوره صفویان میباشند.
در محل این میدان تا قبل از حکومت صفویان ، یک باغ به نام نقش جهان وجود داشته است.اسم این باغ را از شهری در آذر بایجان گرفته بودند که اکنون نخجوان نام گرفته است. در مورد این شهر حمدالله مستوفی عنوان کرده است:"شهری خوش است و آن را نقش جهان خوانند و اکثر عمارات آن از آجر است". در دوره رضا شاه بعد از بازسازی میدان و بناهای اطراف، نام رسمی میدان تبدیل به میدان شاه و همچنین مسجد جامع عباسی به مسجد شاه مبدل شد.میدان امام یا میدان امام خمینی نام رسمی این میدان در دوره کنونی است.
در قسمت و ضلع شرقی میدان نقش جهان مسجد شیخ لطف الله بنا شده است. این مسجد نیز به فرمان شاه عباس اول ساخته شد که در سال 1011 شروع و در سال 1028 به اتمام رسید.استاد محمدرضا اصفهانی معماری این مسجد را بر عهده داشته و علیرضا عباسی خوشنویس معروف زمان صفویه کتبیه سر در آن را به خط ثلث نوشته است.
شاه عباس این مسجد را برای قدردانی از پدر زن خود یعنی شیخ لطف الله که از علمای بزرگ شیعه و از مردمان جبل عامل و لبنان کنونی بود ساخت . در جوار این مسجد ، مدرسه ای نیز برای شیخ لطف الله بنا شد تا در آن تدریس کند که متاسفانه تخریب شده است. مسجد شیخ لطف الله با اینکه مناره و صحن ندارد اما گنبد بزرگی دارد که کمتر معماری هایی از آن نمونه دارا هستند،یکی دیگر از محسنات این مسجد نداشتن مشکل قبله است چون با قرار گرفتن این مسجد در ضلع شرقی میدان قبله از دهلیز قابل مشاهده است.