قلعه بابک کجاست و چرا شهرت یافته است؟
در میان طبیعت سرسبز و تماشایی جنگل‌های ارسباران و در بلندای یکی از کوه‌های این منطقه، دژ یا قلعه‌ای تاریخی به نام «قلعه بابک» خودنمایی میکند. این قلعه که قدمت آن به دوران ساسانیان بازمی‌گردد شهرتش را مدیون مبارز نامدار و شجاع ایرانی یعنی «بابک خرمدین» است. قلعه بابک به علت داشتن موقعیت جغرافیایی خاص، برای حدود ۲۰ سال توسط بابک خرمدین و یارانش به عنوان پناهگاهی امن در مقابل یورش اعراب مورد استفاده قرار می‌گرفت. این قلعه امروزه یکی از جاذبه‌های تاریخی و توریستی استان آذربایجان شرقی است و علاقه‌مندان زیادی در ایام مختلف سال به خصوص بهار و تابستان از این قلعه و طبیعت تماشایی اطراف آن بازدید می‌کنند.
قلعه بابک کجا قرار دارد؟
ابتدا بیایید ببینیم قلعه بابک کجا قرار دارد؟ این قلعه تاریخی در محدوده جنگل ارسباران شهرستان کلیبر استان آذربایجان شرقی واقع شده است. فاصله قلعه بابک تا شهر کلیبر ۱۴ کیلومتر، تا تبریز ۲۰۰ کیلومتر و تا اهر ۷۵ کیلومتر است.
مهم‌ترین مسیر قلعه بابک شامل جاده تبریز به اهر و جاده اهر به کلیبر است. پس از رسیدن به شهر کلیبر می‌توانید وارد جاده آسفالت قلعه بابک شوید و انتهای مسیر را هم با پای پیاده طی کنید.
قلعه بابک خرمدین، یادآور مقاومت تاریخی سردار ایرانی
قلعه بابک خرمدین، یادآور مقاومت تاریخی سردار ایرانی در مقابل ظلم و ستم اعراب است. این قلعه با نام‌های دیگری مانند قلعه جمهور و قلعه بذ هم شناخته می‌شود. بابک خرمدین یک سردار شجاع ایرانی بود که در زمان خلفای عباسی، با رهبری جنبش سرخ‌جامگان بر علیه ظلم و ستم آن‌ها قیام کرد. این مبارزه حدود ۲۲ سال طول کشید و در این مدت قلعه بابک محل امنی برای پناه گرفتن بابک و یارانش بود. اگر چه مقاومت بابک و سرخ‌جامگان در مقابل خلفای عباسی با خیانت عده‌ای به پایان رسید اما فداکاری‌های آن‌ها، تا همیشه در تاریخ ماندگار شد.
معماری قلعه بابک
قلعه بابک، جاذبه‌ای اسرارآمیز در قلب ارسباران است که رازهای زیادی را در خود پنهان کرده است. طبق شواهد موجود و براساس شباهت معماری این دژ به مجموعه سلیمان(مربوط به دوره ساسانیان)، این قلعه در دوره اشکانی یا ساسانی ساخته شده است. با نوسازی‌ها و مرمت‌های انجام شده در قرن‌های دوم و سوم، تغییراتی در این قلعه به وجود آمده که هنوز بعد از گذشت ۱۲۰۰ سال قابل مشاهده است.
معماری قلعه بابک خرمدین و موقعیت جغرافیایی ویژه‌ی آن، باعث شده این قلعه تاریخی یکی از جذاب‌ترین دیدنی‌های آذربایجان شرقی باشد. این قلعه دارای ۳ طبقه بوده. بر روی کوهی بلند به ارتفاع ۲۳۰۰ متر از جنس سنگ و ساروج ساخته شده است. اطراف قلعه بابک را دره‌هایی با عمق ۴۰۰ تا ۶۰۰ متر احاطه کرده. تنها راه ورود به آن، دروازه اصلی است. البته قبل از دروازه اصلی یک دالان ۲۰۰ متری ساخته شده از سنگ‌های طبیعی وجود دارد که تنها یک نفر می‌تواند از آن عبور کند. به طور کلی می‌توان گفت این قلعه دید بسیار وسیعی به اطراف دارد و کاملا نفوذناپذیر است.
در کنار دروازه اصلی، دو برج که زمانی جایگاه نگهبانان قلعه بوده دیده می‌شود. یکی از برج‌ها مخروطی شکل و دیگری مدور است. بنای اصلی قصر هم دو طبقه و سه طبقه بوده و اطراف ورودی آن توسط دو ستون مشخص شده است. این بنا شامل یک تالار اصلی، هفت اتاق در اطراف آن، تالار مرکزی، اتاق‌ها و آب‌انبارهایی در قسمت شرقی است. جالب است بدانید سقف آبانبارهای قلعه با طاق جناغی و گهواره‌ای ایجاده شده. محوطه داخلی آن‌ها هم با استفاده از سیمان و ساروج کاملا غیرقابل نفوذ شده است. با این تدابیر، آبانبارهای قلعه بابک محل بسیار امن و مناسبی برای ذخیره‌سازی برف و باران بودند و ساکنان قلعه در تابستان و یا در زمان محاصره احتمالی قلعه، مشکلی از بابت تامین آب نداشتند.
همچنین در قسمت غربی قلعه، پلکان‌هایی وجود دارند که امروزه آثار کمی از آن‌ها باقی مانده است. ورودی این پلکان‌ها با دو ستون مشخص شده و بالای این نیمه‌ستون‌ها محلی برای دیده‌بانی وجود دارد.
راه های دسترسی به مسیر قلعه بابک
راه‌های دسترسی به مسیر قلعه بابک شامل موارد زیر هستند:
- مسیر اول از کمپ گردشگری قلعه‌سی و از ۷ کیلومتری شهر کلیبر شروع می‌شود. برای دسترسی به این مسیر سخت ابتدا باید خودتان را با ماشین به کمپ قلعه‌سی برسانید. پس از پارک ماشین، مسیر پیاده‌روی سه ساعته را تا پلکان طی کنید. این راه جنگلی و کوهستانی بسیار زیباست و اگر اهل طبیعت‌گردی باشید حتما از آن لذت خواهید برد.
- مسیر دوم که پرطرفدارترین مسیر قلعه بابک است از هتل بابک در نزدیکی روستای شجاع‌آباد شروع می‌شود. این مسیر شامل ۱۰۰۰ پله است که شما را به گذرگاه اصلی پلکانی قلعه می‌رساند.
- مسیر سوم هم در نزدیکی هتل بابک قرار دارد. برای وارد شدن به این مسیر باید ۶ کیلومتر جلوتر از هتل بابک، وارد یک جاده فرعی در سمت راست شوید. حدود ۲۰ دقیقه با ماشین‌های آفرود رانندگی کنید تا به راه پیاده‌روی برسید. پیاده‌روی این مسیر کوتاه‌تر از مسیرهای قبلی است و تا پلکان سنگی حدود یک ساعت طول می‌کشد. اگر در فصل تابستان از این مسیر استفاده کنید عشایر ساکن در دامنه را هم مشاهده خواهید کرد.
بهترین زمان بازدید از قلعه بابک خرمدین
قلعه بابک در منطقه سرد و کوهستانی قرار دارد و در زمستان پر از برف می‌شود. بنابراین بهترین زمان بازدید از قلعه بابک خرمدین فصل‌های بهار و تابستان هستند. اما توصیه می‌کنیم قبل از حرکت وضعیت دمای هوا را بررسی کنید . در صورت گرم بودن، سفرتان را روز دیگری انجام دهید. زیرا با توجه به سختی راه و این‌که مجبور هستید بخشی از مسیر را به صورت پیاده طی کنند احتمال گرمازدگی وجود دارد.
تجهیزات و لوازم موردنیاز در بازدید از قلعه بابک
همانطور که قبلا گفته شد برای رسیدن به قلعه بابک مسیر سخت و کوهستانی را در پیش دارید بنابراین باید با تجهیزات مناسب راهی این منطقه شوید. تجهیزات و لوازم موردنیاز در بازدید از قلعه بابک شامل کفش ورزشی یا کفش کوه‌نوردی مناسب، لباس سبک و راحت، خوراکی و آب هستند. در صورتی که در فصل زمستان به این منطقه سفر می‌کنید باید لباس گرم و کافی بپوشید. همچنین اگر قصد دارید شب را در این منطقه سپری کنید باید چادر مناسب و لباس گرم همراه داشته باشید.
در ابتدای مسیر پیاده‌روی به طرف قلعه امکانات رفاهی کمی شامل آب آشامیدنی، محل کمپ، مغازه و سرویس بهداشتی وجود دارد که در صورت تمایل می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.
جمع‌بندی درباره قلعه بابک
قلعه بابک یکی از دیدنی‌ترین جاذبه‌های تاریخی ارسباران است که در منطقه‌ای بکر و تماشایی قرار دارد. اگر چه دسترسی به این قلعه قدیمی کمی سخت است و نیاز به پیاده‌روی دارد. در نهایت زمانی که به مقصد برسید و از بالای قلعه مناظر اطراف را تماشا کنید تمام سختی‌های مسیر را فراموش خواهید کرد. به خصوص اگر فصل بهار را برای بازدید انتخاب کرده باشید مسیر سرسبز و بهاری لذت سفرتان را چندین برابر میکند.