روستای کندوان به‌غیر از اسمش هیچ ارتباطی به جاده چالوس و تونل کندوان ندارد! روستای کندوان یا «کندجان» یکی از سه روستای صخره‌ای معروف دنیا در نزدیکی تبریز و شهر اسکو از محبوب‌ترین جاهای دیدنی آذربایجان شرقی است. دو روستای دیگر در کشور ترکیه و آمریکا قرار دارد که برخلاف کندوان تبریز، کاملا خالی از سکنه است.
بافت روستایی کم‌نظیر و شکل و معماری کله‌قندی خانههای سنگی کندوان، قدمت چند هزار ساله و آب‌وهوای خنک و کوهستانی‌اش دلایلی است که کندوان تبریز نزدیک کوه آتشفشانی سهند را به صدر فهرست بهترین دیدنی‌های قدیمی تبریز رسانده است.
کندوان در کدام شهر است؟
تصویری که از یک روستا در ذهن خیلی‌ها نقش بسته است، به خانههای خشت‌وگلی یا چوبی کنار مزرعه و زمین‌های کشاورزی محدود می‌شود؛ البته قبل از این که روستای کندوان را از نزدیک ببینند. کندوان یکی از حیرت‌انگیزترین روستاهای صخره ای در کل دنیاست که در ایران لنگه ندارد.
روستای کندوان با فاصله ۶۵ کیلومتری از تبریز، در کوهپایه‌های رشته‌کوه سهند به‌شکل پلکانی قرار گرفته است. کندوان بیشتر از هر چیزی به خانههای سنگی نخودی‌رنگش شناخته می‌شود؛ خانه‌هایی شبیه به غار که به‌شکل مخروطی پای کوه با دست کنده شده‌اند
روستای کندوان یکی از عجیب‌ترین جاهای دیدنی ایران و تنها روستای صخره‌ای در جهان است که هنور هم آدم‌ها در آن زندگی می‌کنند. طبیعت و ییلاقات سرسبز و آباد روستا، رودخانه و چشمه گوارای کندوان و همین جریان زندگی در روستا و سبک زندگی جالب و متفاوت مردم کندوان، پای گردشگران ایرانی و غیرایرانی را به این روستا باز کرده است.
جمعیت روستای کندوان
جمعیت روستای کندوان، چیزی حدود ۸۰۰ نفر است.
زبان مردم روستای کندوان
مردم روستای کندوان مانند بقیه اهالی استان آذربایجان شرقی، ترک و آذری هستند و به زبان ترکی آذربایجانی صحبت می‌کنند.
شغل مردم روستای کندوان
این که این روستا نزدیکی شهر مدرنی مثل تبریز و با گذشت چند هزار سال از عمرش، هنوز هم اصالت خودش را حفظ کرده و کمترین تغییر را در سبک زندگی ساده و اولیه خود تجربه کرده است.
مثل اغلب روستاهای آذربایجان، در روستای کندوان هم زندگی مردم از راه باغداری، دامداری و تولید و فروش صنایع‌دستی می‌چرخد. کشاورزی در کندوان خیلی پررونق نیست و اگر هم وجود داشته باشد، کشاورزی دیمی است؛ چون بیشتر زمین‌های روستا صخره‌ای‌اند و برای کشاورزی مناسب نیستند. درعوض بازار فروش سوغاتی و محصولات دامی و محلی در کندوان حسابی داغ است.
روستای کندوان به چه چیزی مشهور است؟
روستای کندوان در اسکو و دامنه‌های کوه سهند واقع شده که به‌خاطر معماری شگفت‌انگیز صخره‌ای معروف است. صخره‌های این روستا در اثر فعل‌وانفعالات آتشفشانی کوه سهند، طی هزاران سال شکل گرفته و ماهیت روستایی به خود گرفته است. این روستا جزو یکی از سه روستای صخره‌ای جهان است که هنوز هم زندگی همانند گذشته در آن جریان دارد.
یکی از گواراترین آب‌های معدنی ایران از روستای کندوان سرچشمه می‌گیرد. این آب آنقدر طبیعی و خالص است که بیشتر مردم موقع سفر به کندوان حتما چند بطری از آن پر می‌کنند.
روستای کندوان کجاست؟
کندوان تبریز یکی از جاهای دیدنی آذربایجان شرقی، در شهرستان اسکو، ۲۲ کیلومتری جاده اسکو به کندوان است. این روستا در قسمت غربی سهند قرار گرفته است.
فاصله تبریز تا کندوان
کندوان حدودا در فاصله ۶۵ کیلومتری شهر تبریز قرار گرفته است که با ماشین شخصی تقریبا یک ساعت راه است.
مسیر دسترسی به روستای کندوان
لازمه دسترسی به روستای کندوان تبریز، رسیدن به شهر تبریز است. سفر به تبریز با همه وسایل نقلیه از جمله هواپیما، اتوبوسریال ماشین شخصی و قطار امکان‌پذیر است اما در ادامه مسیر باید از ماشین شخصی یا تاکسی برای رسیدن به‌مقصد روستای کندوان استفاده کنید. کندوان تا تبریز حدود ۶۵ کیلومتر فاصله دارد که طی کردن این مسافت، چیزی حدود یک ساعت زمان می‌برد.
برای رفتن به کندوان تبریز مسیر نسبتا سرراستی را پیش رو دارید. هر جا که هستید باید اول خودتان را به شهرستان اسکو برسانید. در جاده اسکو به کندوان از خیابان چایکنار عبور کنید تا به اسفنجان برسید.
بعد از اینکه شهر اسفنجان را پشت سر گذاشتید، یک دو راهی در مقابل خود می‌بینید که یک سرش به اسکندان و یک سمتش به کندوان منتهی می‌شود. راه سمت چپ به کندوان می‌رود. بعد از پیچیدن به این جاده کافی است بیست دقیقه رانندگی کنید تا به روستا برسید.
آب و هوای روستای کندوان چطور است؟
آب‌وهوای روستای کندوان مثل آذربایجان سرد، کوهستانی و نیمه‌مرطوب است و ۲۲۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد.
پاییز و فصل سرما زودتر از جاهای دیگر به کندوان می‌رسد. تقریبا از اواسط شهریور ماه هوا سردتر می‌شود و باران‌های پاییزی شروع به باریدن می‌کنند. هر چه جلوتر برویم و به زمستان نزدیک شویم تحمل هوای سرد و یخبندان‌های طولانی واقعا سخت می‌شود.
این هوای سرد تا اواخر فروردین مهمان روستاست و بعد از آن کم‌کم طراوت و قشنگی‌های بهار تمام کندوان را پر میکند. در تابستان هم کندوان آنقدر خنک است که به هیچ وسیله سرمایشی مثل کولر و پنکه نیاز نیست.
بهترین زمان سفر به روستای کندوان
به‌طورکلی بهترین زمان سفر به روستای کندوان تبریز باتوجه‌به آب‌وهوا و فصل، اواسط بهار تا آخر تابستان است.
شش ماه دوم سال به خاطر کاهش دما و یخبندان‌های طولانی که در این روستا اتفاق می‌افتد، جمعیت مسافران روستا خیلی کم می‌شود و روستا خلوتِ‌خلوت است. طبیعتا وقتی گردشگر کم شود، هزینه‌های سفر و اقامت در روستا هم اقتصادی‌تر درمی‌آید. درعوض سرمای هوا و برف و بوران اجازه نمی‌دهد درست‌وحسابی قشنگی‌های روستا را ببینید و کمی مسیر رفت‌وآمد را خطرناک میکند.
فصل بهار و بیشتر تابستان (اردیبهشت تا مرداد) در کندوان غلغله است؛ تا جایی که پیداکردن اقامتگاه و جایی برای ماندن مثل پیداکردن سوزن در انبار کاه است! بیشتر مسافران به خاطر طبیعت سرسبز و هوای مطبوع کندوان در تابستان این فصل را برای گردش ترجیح می‌دهند.
سوغات روستای کندوان چیست؟
سفر بدون سوغاتی مثل عروسی بدون شام است! کندوان بهشت شکموهاست و کلی خوراکی خوش‌مزه برای سوغاتی دادن دارد. معروف‌ترین آن‌ها عسل طبیعی کندوان است. به‌جز عسل انواع لبنیات سنتی، گردو و بادام و خشکبار، دوشاب (شیره انگور)، لواشک و میوه‌های تابستانی مثل زردآلو، آلبالو، گیلاس و آلو از سوغاتی‌های خوردنی این روستاست.
علاوه بر خوراکی‌های کندوان، با خرید صنایع‌دستی روستا که شامل گلیم، جاجیم، ورنی و لباس‌های محلی آذربایجانی است، هم به اقتصاد گردشگری روستا کمک کرده‌اید هم نمادی ارزشمند از یک سفر خاطره‌انگیز دارید.
معماری روستای کندوان
معماری استثنایی کندوان (معماری صخره‌ای) است که نام این روستا را زنده نگه داشته است. در زبان ترکی به خانههای این روستا «قیَه» به معنی صخره یا «کران، گیران» گفته می‌شود. این خانههای مخروطی از جنس سنگ و خاکسترهای آتشفشانی است و ارتفاع بعضی از آن‌ها به ۴۰متر هم می‌رسد.
هر کدام از این مخروط‌های سنگی، ساختمان‌های دو تا چهار طبقه است. طبقه اول محل نگهداری دام و آغل حیوانات و طبقه دوم و سوم محل زندگی خانواده‌ها در روستای کندوان است و از طبقه چهارم به‌عنوان انباری یا محل نگهداری کاه و یونجه دام استفاده می‌شود. این طبقات با پله‌های کوچک سنگی از جنس خود کران به‌هم مرتبط می‌شود.
خانههای روستای کندوان به‌شکل پلکانی و با شیب تند ساخته شده‌اند، دقیقا مثل روستای ماسوله. این خانه‌ها با کوچه‌هایی که پله‌های سنگی دارند، به‌هم وصل می‌شوند.
یکی از ویژگی‌های جالب این خانه‌ها در روستای کندوان عایق بودن در برابر سرما و گرماست. یعنی در زمستان هوای داخل کران گرم و در چله تابستان بسیار خنک است.
جاهای دیدنی روستای کندوان
درست است که معماری خانههای صخره‌ای روستا شهرت جهانی دارند و تماشا و گشت‌وگذار در آن‌ها دلیل کافی برای سفر به روستاست، ولی باز هم جاهای دیدنی دیگری مثل رودخانه کندوان و چشمه معروفش، روستای حیله‌ور، باغ‌ها و مراتع زیبا و… در کندوان وجود دارد که وقت گذراندن در آن‌ها لذت سفر به کندوان را چند برابر میکند.
طبیعت سرسبز سهند
اگر قرار است تا روستای کندوان بروید، چرا گشتی در طبیعت زیبای اطراف روستا نزنید؟! اگر در بهار و تابستان به کندوان رفتید از طبیعت اطراف روستا غافل نشوید.
دامنه سهند در این فصل‌ها بسیار دیدنی و پر از گل‌های رنگارنگ و چمن‌زارهای تروتازه است. بی‌دلیل نیست که رشته کوه سهند لقب عروس کوه‌های ایران را تصاحب کرده است! پس فرصت را غنیمت بدانید، چند ساعتی را از روستا خارج شوید و مهمان طبیعت سهند باشید
رودخانه اصلی روستای کندوان
در همان بدو ورودتان به روستا صدای رودخانه پرآب کندوان به گوشتان می‌رسد. هیچ چیز مثل آب‌بازی در رودخانه روستای کندوان و خوردن یک قاچ هندوانه خنک‌شده در آب وسط ظهر، حالتان را جا نمی‌آورد. رودخانه بیخ گوش روستاست و حتی با پای پیاده هم می‌توانید به آنجا بروید و بر لب آب گذر عمر را تماشا کنید!
چشمه آب معدنی کندوان
چشمه آب معدنی کنار روستای کندوان یکی دیگر از جاهای دیدنی این روستاست که بین مردم تبریز خیلی طرفدار دارد. آب این چشمه خیلی سبک و زلال است و خواص درمانی دارد. این چشمه کنار دره سرسبز پایین روستا قرار گرفته و آب آن با چند شیر آب در دسترس مردم قرار می‌گیرد.
باغ‌ها و مناطق ییلاقی
داخل و اطراف روستای کندوان به‌دلیل بارش زیاد برف و باران، ییلاقات و باغ‌های آباد و باصفایی دارد. در داخل باغ‌ها درختان میوه بادام، گردو، سیب و نارون دیده می‌شود که نشستن زیر سایه آن‌ها و چیدن میوه‌های تازه از روی درخت، لذت خاص خودش را دارد.
این باغ‌ها برای مردم روستاست و برای ورود به آن‌ها بهتر است از صاحبانشان اجازه بگیرید.
روستای حیله‌ور
روستای حیله‌ور یکی دیگر از جاهای دیدنی آذربایجان شرقی است که فقط ۲ کیلومتر با روستای کندوان فاصله دارد. در نگاه اول شاید جز یک بیابان بی‌آب‌وعلف هیچ چیز دیگری در حیله‌ور نبینید. اما اگر نگاه‌تان را تیز کنید و به حفره‌هایی که در زمین است نزدیک شوید، تازه چشم‌تان به جمال روستای حیله‌ور روشن می‌شود.
حیله‌ور روستایی در دل زمین است. اصلا شاید به همین دلیل است که اسم «حیله‌ور» را برای آن انتخاب کرده‌اند. خانههای این روستا هم، مثل کندوان تماما با دست کنده‌کاری شده‌اند (منتها زیر زمین) و بخش‌هایی مثل مطبخ، اتاق، انباری، تنورخانه و آغل حیوانات دارند.
در افسانه‌ها و داستان‌ها آمده، همان سالی که مغولان به مردم روستای کندوان حمله کردند، آن‌ها خانه و زندگی‌شان را ترک کردند و حیله‌ور برای همیشه متروک و مسکوت و تنها ماند.
امکانات رفاهی روستای کندوان
نگاه به ظاهر بدوی و ساده روستا نکنید، کندوان هیچ کم و کسری در امکانات رفاهی ندارد. آب لوله‌کشی و برق در داخل کران‌ها و بوفه، رستوران، سوپر مارکت و مغازه‌های سوغات‌فروشی، سرویس بهداشتی، مسجد، پارک و وسایل بازی کودکان، آلاچیق ، درمانگاه و داروخانه در داخل روستا وجود دارد.
تفریحاتی که می‌توانید در روستای کندوان تجربه کنید
عکاسی از روستای کندوان
اولین پیشنهاد من به شما عکاسی از روستاست. اگر یک دوربین حرفه‌ای دارید و از سبک‌های مختلف عکاسی سر در می‌آورید، این روستا جای شماست! سوژه‌های عکاسی در این روستا تمام نشدنی است و واقعا حیف است خاطره سفر به چنین منطقه خاصی ثبت نشود.
به‌محض این که به روستا رسیدید، دوربین را از گردنتان آویزان کنید و راه بیفتید داخل روستا. خانههای صخره‌ای، مغازه‌های سوغاتی فروشی، رودخانه و چشمه کندوان، مردم روستا با لباس‌های محلی خوش رنگ‌ولعابشان، عکاسی از آسمان پرستاره کندوان در شب و صدها سوژه دیگر می‌توانند مقابل دوربین شما قرار بگیرند.
گشت‌وگذار در طبیعت
گشت‌وگذار در طبیعت آرام‌بخش‌ترین تفریحی است که می‌توانید در روستای کندوان تجربه کنید
شما را نمی‌دانم، ولی من همین که پا به طبیعت روستای کندوان می‌گذارم احساس می‌کنم، تمام عناصر طبیعت از کوه و آسمان تا علفزارها و آب‌های روان من را صدا می‌زنند. من هم دست رد به سینه هیچ کدام نمی‌زنم؛ یک جفت کتانی راحت پا می‌کنم و وجب‌به‌وجب روستا سرک می‌کشم!
قدیمی‌های روستا داستان‌های شنیدنی زیادی برای تعریف کردن دارند. بعد از یک گردش جانانه در روستا می‌توانید پای صحبت آن‌ها بنشینید و با سبک زندگی کندوانی‌ها بیشتر آشنا شوید.
آذربایجان شرقی از آن مقصدهایی است که بسته کاملی از فرهنگ، تاریخ، هنر و سیاست را در قلب خود جای داده است و بازدید از جاهای دیدنی آن با یک سفر و دو سفر تمام نمی‌شود. چه خوب می‌شود اگر روستاگردی و سفر به روستای کندوان را در اولویت بگذارید و از نزدیک با قومیت‌ها و فرهنگ‌های مختلف کشورمان آشنا بشوید.